wstaw, jeśli nie istnieje, po prostu wybierz w mysql

Spróbuję, ale pamiętaj, że pochodzi z Microsoft SQL i nie jestem zaznajomiony z dokładną strukturą twoich tabel, więc niektóre SQL są prawdopodobnie trochę niepewne.

IF (SELECT COUNT(*) FROM beta WHERE name = 'John' > 0)
  UPDATE alfa SET c1=(SELECT id FROM beta WHERE name = 'John')
ELSE
BEGIN
  INSERT INTO beta (name) VALUES ('John')
  INSERT INTO alfa (c1) VALUES (LAST_INSERT_ID())
END

Mam nadzieję, że to pomoże.