Dla mnie (próbuję użyć mongodump na pojedynczym węźle DB na tym samym hoście), używając --authenticationDatabase admin
załatwił sprawę:
mongodump -u root --password 'secret' --authenticationDatabase admin -d mongo-dev -o /tmp/dump-2020-11-27.bson
(dzięki uprzejmości mongodump ze zdalnego węzła - nie można uwierzytelnić za pomocą mechanizmu "SCRAM-SHA-256" )